xoves, 28 de setembro de 2017

Fútbol e política


A mediados do mes de setembro, as redes sociais e a prensa dixital deron conta dun vídeo producido por un importante equipo de fútbol alemán, o Borussia Dormund.

O vídeo, titulado Elfútbol y los nazis no combinan, está directamente relacionado cos resultados das eleccións alemás do 24 de setembro, nas que por primeira vez dende 1945, un partido de ultradereita, emparentado cos neonazis, entra no Bundestag, o Parlamento Alemán.
Ese partido chámase Alternativa para Alemaña. Maniféstase antiinmigración, especialmente se se trata de poboación de relixión musulmá. A fotografía seguinte utiliza unha realidade existente nalgunhas tradicións islamistas —o “burka”— enfrontándoa a unha tradición supostamente alemá. Utilízase o burka como modelo de forma conscente porque é algo rexeitado, mesmo prohibido, en moitos países occidentais. Non é difícil, por outra banda, afirmar que o uso da fotografía de dúas mulleres (alemás) en bikini é un exemplo de sexismo.

Propaganda electoral da Alternativa para Alemaña. Berlín, agosto de 2017

Pero volvamos ao vídeo. Vemos un campo de deporte no que un reducido grupo de persoas xogan ao fútbol baixo a dirección dun home. A súa estética é paramilitar, visten con roupas propias de grupos da ultradereita: cabezas rapadas (skinheads), cazadora bomber e botas militares. Esa estética lembra a dos neonazis, emparentados co movemento fascista alemá dos anos trinta do século XX. O “xefe” non dirixe, dá ordes; berra, non fala. De feito, cando ao final do vídeo ese xefe recibe un balonazo, a marca que lle queda na súa cara debuxa un bigote semellante ao do Führer, Adolf Hitler. Por outra banda, a bandeira que enarboran os protagonistas do vídeo, negra, branca e vermella, rememora as cores da do II Reich (1871-1918), recuperadas por Hitler para deseñar o estandarte do Imperio nazi (1933-1945). Non inclúe a esvástica porque os símbolos nazis están prohibidos en Alemaña dende o final da II Guerra Mundial.
O vídeo remata coa frase “Xuntos contra o racismo”. Non é difícil relacionar a política antiinmigratoria do partido Alternativa para Alemaña coa xenofobia. Xenofobia que en tempos do nazismo adoptou forma de antisemitismo, que está detrás do Holocausto, a morte de seis millóns de xudeos (e outros grupos étnicos, políticos, sociais, etc) nos campos de exterminio.

A manifestación política do Borussia Dortmund non é unha excepción dentro do deporte alemán. Carles Viñas e Natxo Parra veñen de publicar un libro sobre o St. Pauli, un equipo da segunda división do fútbol xermánico: ST Pauli. Otro fútbol esposible. Este libro presenta a ese club implicado en numerosas iniciativas sociais grazas ao que, a pesar do seu “escaso éxito deportivo”, conta cunha afición que sobrepasa os límites do barrio da cidade alemá de Hamburgo ao que pertence: existen máis de 500 "peñas" repartidas por todo o mundo.



En España son frecuentes os pronunciamentos do mundo deportivo en contra do racismo. Pero hai poucos días coñecimos a manifestación dun equipo de fútbol ante un acontecemento político doutro carácter. O 20 de setembro, o FC Barcelona,  que se di “més que un club”, publicou na súa web un comunicado no que dicía que, “fiel en su compromiso histórico con la defensa del país, de la democracia, de la libertad de expresión” se manifestaba partidario “del derecho a decidir”, en relación co referendo sobre a independencia de Cataluña.

Fontes:
-Comunicado del FC Barcelona, fcbarcelona.es, 20 de setembro de 2017.
-“El Borussia Dortmund se mofa de la ultraderecha: "Fútbol y nazis no encajan", 20minutos.es, 25 de setembro de 2017. http://m.20minutos.es/deportes/noticia/borussia-dortmund-mofa-ultraderecha-futbol-nazis-3143633/0/ (Descargado 29 de setembro de 2017).
-St. Pauli. Otro fútbol es posible, http://capitanswing.com/libros/st-pauli/. (Descargado 29 de setembro de 2017).




domingo, 24 de setembro de 2017

12 de outubro

Retrato de Cristóbal Colón, obra de Ghirlandaio (c. 1520)

Benvida, benvido a este curso 2017/2018, que comenzamos cunha noticia da prensa. Nos primeiros días de clase, cando falamos do calendario, fixemos unha referencia ao 12 de outubro, en España Festa Nacional, día que se refire á xornada de 1492 na que Cristobal Colón chegou a América. É unha data e un acontecemento que resultan conflitivos en moitos lugares.
Recentemente, aparece una prensa a seguinte noticia. Se te animas a comentala, observa que aparecen conceptos como xenocidio, federal, confederal, entre outros.
“En estos días se rifan polémicas históricas en Estados Unidos y le ha tocado a Cristóbal Colón. El Ayuntamiento de Los Ángeles votó este miércoles a favor de cambiarle el nombre a la fiesta de Columbus Day, el día de Cristóbal Colón, por el de Indigenous People’s Day, o día de los pueblos indígenas. La decisión llega después de años de insistencia de grupos indígenas que ven a Colón como un genocida que acabó con su cultura. Los Ángeles no es la primera ciudad en adoptar este gesto, pero sí la más grande.
El Día de Colón se celebra el segundo lunes de octubre y es fiesta federal en todo Estados Unidos desde 1937. La decisión de Los Ángeles no cambia el estatus de fiesta federal, lo que hace es cambiar el nombre del día en el calendario de la ciudad. A partir de ahora, ese día ya no se celebra la llegada de Colón al Caribe, sino “los pueblos indígenas, aborígenes y nativos”. El gesto está lleno de simbolismo, especialmente en un momento en que Estados Unidos debate dónde está el límite de los símbolos del pasado.
La propuesta la llevó al Ayuntamiento el concejal Mitch O’Farrell. Es miembro de la tribu Wyandotte y creció en Oklahoma. O’Farrell es la voz de cualquier causa de los pueblos indígenas en el Ayuntamiento. En defensa de su propuesta, no duda en compararlo con la retirada de los símbolos confederados en el sur de Estados Unidos. “Las atrocidades cometidas (por Colón) no son nada que haya que celebrar”, dijo O’Farrell, citado por Los Angeles Times. (…)
La oposición a la medida la ha llevado principalmente la comunidad italiana de Los Ángeles, que siente a Colón tan propio como los españoles y ven la celebración de ese día como una fiesta de la herencia italiana en América. (…)”

Pablo Ximénez de Sandoval, “Los Ángeles convierte el día de Colón en la fiesta de los Pueblos Indígenas”, elpais.com, 31.8.2017.


Outras noticias relacionadas: